Wat is emetofobie?

Emetofobie is een irrationele of extreme angst voor overgeven. Deze angst kan een of meerdere van de volgende vormen hebben:

Angst om (zelf) over te geven
Bijna alle emetofoben zijn bang om zelf over te geven. Ze ondernemen diverse acties om te voorkomen dat ze moeten overgeven. Voorbeelden hiervan zijn:

bepaald voedsel vermijden. Dit kan eten zijn waarvan verwacht wordt dat het voedselvergiftiging kan veroorzaken, of eten waarna in het verleden een keer overgegeven is. Emetofoben letten goed op de datums tot wanneer het voedsel tenminste houdbaar is en zijn hygienische koks.
het voedsel in de supermarkt grondig onderzoeken.
strenge criteria voor restaurants hanteren. Ze eten bijvoorbeeld niet van een salade buffet.
er voor kiezen om geen kinderen te krijgen. Emetofoben zijn bang zijn voor de zwangerschap en ochtendmisselijkheid. Anderen vermijden kinderen omdat deze vaker ziek zijn als volwassenen.
Veel emetofoben reizen zo min mogelijk, en al helemaal niet naar het buitenland. Met name reizen per boot en per vliegtuig wordt vermeden. Per auto willen emetofoben vaak zelf rijden, om wagenziekte te voorkomen.

Angst om anderen te zien overgeven
Veel emetofoben zijn ook bang om anderen te zien overgeven. Bij sommigen is dit gerelateerd aan het bang zijn zelf te moeten overgeven. Ze zijn bang om besmet te raken. Bij anderen is het een losstaande angst. Een emetofoob vraagt de mensen om hem heen regelmatig of ze zich okee voelen, om er zeker van te zijn dat de ander niet gaat overgeven. Emetofoben vermijden restaurants en ziekenhuizen. Veel emetofoben gaan niet naar sociale activiteiten. Ze zijn bang voor plaatsen waar mensen dronken kunnen zijn, zoals feestjes en kroegen.

Het hebben van emetofobie heeft vaak een gevolg voor de carrierekeuze. Emetofoben vermijden beroepen waar overgeven vaker voorkomt, zoals de gezondheidszorg en het lesgeven.

Angst om over te geven waar anderen bij zijn
Mensen met deze angst zorgen er altijd voor dat ze op tijd bij een toilet kunnen zijn, voor het geval ze zouden moeten overgeven. Ze zitten in de bioscoop aan het gangpad. Ze hebben een hekel aan plaatsen waar ze niet snel weg kunnen, zoals liften en boten. Ook vermijden ze plaatsen waar veel mensen samenkomen, zoals concerten en drukke winkelstraten. Deze angst kan gerelateerd zijn aan een sociale fobie (angst om beoordeeld of afgewezen te worden) en/of agorafobie (pleinvrees).

Oorzaken

Zoals bij alle fobiën is de oorzaak van de irrationele angst vaak niet duidelijk.

Emetofobie begint vaak na een plotselinge, traumatische ervaring met overgeven in de leeftijd 6 tot 10 jaar. Na het incident werd overgeven vermeden. Als het al gebeurde dan was dit met veel angst. Hierdoor werd overgeven nooit ervaren als normaal en routine. Voor veel emetofoben is overgeven iets onbekends. Veel emetofoben geven zelden, of zelfs nooit, over. De meesten kunnen het aantal keer dat ze in hun leven hebben overgegeven op één hand tellen. Veel volwassen emetofoben hebben al in geen 10 tot 20 jaar overgegeven.

Veel mensen geloven dat emetofobie met controle te maken heeft, met moeite hebben met ‘overgave’. Sommigen zeggen dat emetofoben maximum controle willen hebben over hun lichaam of dat het te maken heeft met gebrek aan controle in een bepaalde situatie in hun kindertijd.

Als gevolg van de fobie hebben veel emetofoben angstklachten, waaronder misselijkheid. Als ze in aanraking komen met iemand die ziek is, komen ze vaak in een vicieuze cirkel terecht. Ze raken namelijk in paniek en gaan op zoek naar symptomen die er op kunnen duiden dat ze zelf ook ‘besmet zijn’ en die er op wijzen dat ze zelf ook moeten overgeven. De angstklachten worden vaak voor symptomen aangezien, waardoor de paniek verhoogt. Emetofoben kunnen vaak hun angstklachten, misselijkheid en andere spijsverteringsklachten niet goed scheidden. Veel emetofoben geven toe dat wat zij misselijkheid noemen niet hetzelfde is als wat niet-emetofoben misselijkheid noemen.

Gevolgen

Emetofobie kost veel tijd en energie. De angst om over te geven is er vaak constant. Wanneer emetofoben misselijk worden of denken te worden krijgen ze paniekaanvallen. De fobie heeft gevolgen voor de school, de carriere, het huwelijk en de relaties met vrienden en familie. Emetofoben kunnen moeilijk voor zieke familieleden zorgen. Met name moeders voelen zich schuldig wanneer ze hun kinderen niet de steun kunnen geven die ze willen geven.

Omdat vaak de enige plek waar de emetofoob zich veilig voelt thuis is, kunnen andere fobiën ontstaan zoals agorafobie. Ook angst voor de tandarts is een veel voorkomend probleem onder de emetofoben. Ze zijn bang dat ze door de instrumenten in hun mond moeten kokhalzen of zelfs overgeven.

Emetofobie kan zorgen voor slechte eetgewoontes. Door het vermijden van bepaald voedsel, kan het eetpatroon te eenzijdig worden. Ook zijn er emetofoben die weinig eten om te voorkomen dat ze moeten overgeven en ondervoed raken. Van deze emetofoben wordt vaak gedacht dat ze aan anorexia leiden.

Behandeling

Medicijnen
Veel emetofoben krijgen medicijnen voorgeschreven tegen de angst. Deze pillen onderdrukken de symptomen van de emetofobie, zoals de paniekaanvallen. Omdat de medicijnen vaak verslavend zijn, wordt continu gebruik afgeraden. Naast reguliere medicijnen zijn er ook homeopathische medicijnen verkrijgbaar die rustgevend en/of tegen misselijkheid helpen.

Geprekstherapie of cognitieve gedragstherapie
Praten met een therapeut kan een emetofoob helpen. Met name cognitieve gedragstherapie boekt goede resultaten.

Exposure Therapie
Hoewel niet bekend is waarom mensen een irrationele angst ontwikkelen, weten we wel wat het in stand houdt: vermijding. Het vermijden van hetgeen waar je bang voor bent, geeft opluchting op korte termijn. Op lange termijn wordt de emetofoob meer onzeker en vergroot de angst. Dit is vaak een vicieuze cirkel. Om deze cirkel te doorbreken moet je je angst in de ogen kijken. Dat is de kern van Exposure Therapie.
Om de angst in de ogen te kijken maak je een stap-voor-stap plan. Je maakt een lijst met situaties die je vermijd en waar je onrustig van wordt, ook al is het maar een klein beetje. Dit kunnen plaatsen zijn die je vermijdt, of bijvoorbeeld het bekijken van foto’s van overgevende mensen. Dan sorteer je deze lijst in volgorde van moeilijkheid. Je begint met het oefenen van de eerste stap. Enkele tips:

Zet pas de volgende stap wanneer je geen onrust meer voelt bij de vorige.
Oefen regelmatig en zo vaak mogelijk.
Verwacht terugvallen en geef niet op wanneer je ze krijgt. Als iets te moeilijk is, verzin een tussenstap.
Overleg je problemen met je dokter of therapeut.
Vind mensen die je steunen.
Oefen ademhalingsoefeningen, rationeel denken en ontspannen voordat je begint, zodat je het tijdens het zetten van je stappen kan gebruiken.
Blijf in de situatie totdat de spanning duidelijk gedaald is. Als je de situatie verlaat wanneer hij hoog is, zal je op korte termijn opluchting voelen, maar op lange termijn wordt het moeilijker.
Hou je vooruitgang bij.
Vergeet niet dat vooruitgang bij iedereen anders is. Het maakt niet uit hoe langzaam je vooruitgaat. Als je blijft oefenen, zal je vooruitgang boeken en er uiteindelijk komen.

Overgeven
Sommige emetofoben zijn genezen nadat ze hebben moeten overgeven. Vaak hebben ze van te voren hun houding veranderd richting de fobie. Ze besloten om het overgeven niet meer te zien als een ramp, maar als een mogelijkheid om van hun fobie af te komen. Er zijn echter ook gevallen bekend van emetofoben waarbij na een korte periode angstvrij te zijn na het overgeefincident, de fobie zich weer ontwikkelde.

Alternatieve Therapie
Er zijn diverse alternatieve therapiën die invloed kunnen hebben op de emetofobie, bijvoorbeeld hypnotherapie en NEI-therapie